Thuốc tránh thai khẩn cấp là một biện pháp được sử dụng khi có nguy cơ mang thai ngoài ý muốn. Đây là một trong những lựa chọn phổ biến và thuận tiện để giảm thiểu khả năng mang thai sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ hoặc khi có sự cố như rách bao cao su. Tuy nhiên, thuốc tránh thai khẩn cấp không nên được sử dụng như một biện pháp tránh thai chính thức mà chỉ dành cho những tình huống khẩn cấp.
1. Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì?
Thuốc tránh thai khẩn cấp là loại thuốc có khả năng ngăn cản hoặc trì hoãn sự rụng trứng, làm thay đổi niêm mạc tử cung để ngăn cản sự làm tổ của trứng đã thụ tinh. Thuốc này không phải là một biện pháp bảo vệ an toàn tuyệt đối và chỉ hiệu quả trong một khoảng thời gian nhất định sau khi quan hệ tình dục không bảo vệ.
2. Các loại thuốc tránh thai khẩn cấp phổ biến
Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại thuốc tránh thai khẩn cấp khác nhau, tùy vào thành phần và cơ chế hoạt động mà chúng có thể được phân chia thành các nhóm sau:
a. Thuốc tránh thai khẩn cấp dạng một liều
Đây là loại thuốc có tác dụng mạnh và chỉ cần uống một viên duy nhất trong vòng 72 giờ (3 ngày) sau quan hệ tình dục không an toàn. Các loại thuốc này có thành phần chủ yếu là Levonorgestrel, ví dụ như Postinor, Eskapel, hoặc Plan B. Chúng thường được khuyến cáo sử dụng càng sớm càng tốt, hiệu quả sẽ giảm dần theo thời gian.
b. Thuốc tránh thai khẩn cấp dạng hai liều
Thuốc này thường được chia thành hai viên, uống cách nhau 12 giờ. Loại thuốc này có thể giúp ngăn ngừa mang thai nếu được sử dụng trong vòng 72 giờ sau khi quan hệ không bảo vệ. Một ví dụ điển hình là thuốc tránh thai khẩn cấp chứa thành phần chứa Ulipristal Acetate (ellaOne), có thể giúp ngăn cản quá trình thụ tinh hiệu quả hơn khi uống càng sớm càng tốt.
c. Thuốc tránh thai khẩn cấp dạng khác
Ngoài các dạng viên uống, hiện nay một số phương pháp khác như đặt vòng tránh thai khẩn cấp cũng được áp dụng. Tuy nhiên, đây là lựa chọn ít phổ biến hơn và yêu cầu sự can thiệp của bác sĩ chuyên khoa.
3. Cách sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Để đạt được hiệu quả tốt nhất, việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp cần tuân thủ các hướng dẫn cụ thể như sau:
a. Thời gian sử dụng
Thuốc tránh thai khẩn cấp cần được uống càng sớm càng tốt sau khi có quan hệ tình dục không bảo vệ. Với loại thuốc uống một viên duy nhất, bạn cần uống trong vòng 72 giờ (3 ngày) kể từ thời điểm quan hệ. Tuy nhiên, hiệu quả của thuốc sẽ giảm dần theo thời gian, vì vậy uống càng sớm thì hiệu quả càng cao.
b. Lưu ý khi sử dụng thuốc
- Thuốc tránh thai khẩn cấp không có tác dụng bảo vệ bạn khỏi các bệnh lây qua đường tình dục.
- Thuốc chỉ có tác dụng tránh thai nếu trứng chưa được thụ tinh. Nếu đã có thai, thuốc không thể gây sẩy thai.
- Không nên sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp quá nhiều lần, vì việc lạm dụng thuốc sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.
c. Tác dụng phụ
Một số tác dụng phụ có thể gặp phải khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp bao gồm buồn nôn, đau đầu, chóng mặt, thay đổi chu kỳ kinh nguyệt và mệt mỏi. Nếu gặp phải các tác dụng phụ nghiêm trọng hoặc các dấu hiệu bất thường sau khi uống thuốc, bạn nên đến gặp bác sĩ ngay lập tức.
4. Lưu ý quan trọng khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Thuốc tránh thai khẩn cấp không phải là phương pháp tránh thai lý tưởng và không thể thay thế các biện pháp tránh thai thông thường như bao cao su, thuốc tránh thai hàng ngày hoặc vòng tránh thai. Vì vậy, bạn chỉ nên sử dụng thuốc này trong các tình huống khẩn cấp.
Ngoài ra, thuốc tránh thai khẩn cấp có thể không hiệu quả đối với một số đối tượng, đặc biệt là phụ nữ có cân nặng vượt quá mức trung bình. Do đó, trước khi sử dụng thuốc, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo sự an toàn và hiệu quả.
5. Kết luận
Thuốc tránh thai khẩn cấp là một biện pháp hiệu quả để ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn trong các tình huống khẩn cấp. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc này phải tuân theo các hướng dẫn của bác sĩ và không được lạm dụng. Để tránh tình trạng mang thai ngoài ý muốn, bạn nên cân nhắc lựa chọn các biện pháp tránh thai lâu dài và hiệu quả hơn như bao cao su hoặc thuốc tránh thai hàng ngày.
